22 mrt Het verschil tussen essentialisme en minimalisme
Minimalisme versus essentialisme
Minimalisme zegt de meeste mensen wel iets. Waarschijnlijk zie je, als je daar aan denkt, meteen een woonkamer voor je met een modern, bijna volledig wit interieur, één strakke bank, misschien nog een kast en niet of nauwelijks accessoires. Haha, klopt hè? Zo extreem hoeft het niet te zijn hoor. Maar minimalisme gaat inderdaad met name over het hebben van weinig spullen. Het veroordeelt het consumentisme en staat voor het adagium less is more.
Oke dus dat is minimalisme, maar wat is dan essentialisme??
Op zich zijn het allebei levensstijlen die niet van overdaad houden. Ze leggen beide de nadruk op het stellen van prioriteiten en het nemen van beslissingen over wat belangrijk voor je is. Maar op een andere manier, en met een andere invulling. Bij minimalisme gaat het over leven met zo min mogelijk, en bij essentialisme gaat het over leven met alleen dat wat belangrijk voor je is. De insteek bij minimalisme is dus kwantiteit, de insteek bij essentialisme is kwaliteit.
Het woord zegt het al…
Als je de woorden zelf ontleedt, dan zie je dat de kern van minimalisme minimaal is, en de kern van essentialisme essentieel. Minimaal staat voor ‘zo klein mogelijk; het minimum uitmakend’ en essentieel voor ‘zeer belangrijk, noodzakelijk, onontbeerlijk’. Essentialisme gaat dan ook niet over de vraag met hoe weinig je kan leven, zoals dat bij minimalisme wel het geval is. Het gaat over het bepalen waar je simpelweg niet zonder wil. Op elk gebied in je leven: spullen, mensen, ervaringen… alles!
Als essentialist hou je je dus vooral bezig met wat voor jou belangrijk is. Waar je ogen van gaan stralen. Waar jij van in vervoering raakt. En nee, dat is niet asociaal. Zo kan het voor jou heel belangrijk zijn om je hele leven aan anderen te wijden. Niks asociaals aan.
Instead of asking ‘What do I have to give up?’
an essentialist asks ‘What do I want to go big on?’
– Greg McKeown
Oke, maar wat is het praktische verschil?
Het verschil leg ik altijd graag uit aan de hand van een voorbeeld met een spijkerbroek. Een minimalist zou kunnen zeggen: “ik heb maar één spijkerbroek, want ik heb er ook maar één nodig”. En een essentialist zou kunnen zeggen: “ok, misschien heb ik er maar één nodig… maar ik heb er toch drie! Ik vind ze namelijk alle drie super mooi, ik heb ze heel graag en vaak aan, en ik word er gewoon blij van”. Voel je het verschil? Essentialisme houdt dus ook niet van overdaad, maar het minderen is meer een middel en geen doel op zich.
Stel jij bent een verwoed verzamelaar van alles wat met Disney te maken heeft. Of met de Volkswagen Kever. Of met kristallen beeldjes. Wat dan ook. Jij wordt daar mega blij van. Dit is heel belangrijk voor jou en je hebt in jouw huis één kamer die stampvol staat met die spullen. Dat is uiteraard verre van minimalistisch. Maar het kan wél essentialistisch zijn. Dit is het geval wanneer jij er bewust voor kiest om jouw tijd, energie en geld hier aan te spenderen omdat het belangrijk voor je is.
Nog een voorbeeld, maar dan op het gebied van tijd. Als je het verschil tussen beide levensstijlen heel zwart/wit zou stellen, dan zou je kunnen zeggen dat een minimalist maar één ding van vanalles (één ding van elk) doet om tijd over te houden, en een essentialist van één ding alles (en van de rest dus niets) doet om tijd over te houden. Bij een essentialist gaat het dus veel meer om focus te hebben op de belangrijke dingen en om te kiezen tussen wat wel te doen, en vooral ook wat niet. Je geeft prioriteit aan wat belangrijk is en negeert of verwijdert wat dat niet is. Op de werkvloer kan je dit bijvoorbeeld heel goed terug zien wanneer je er bewust voor kiest om je op één project te storten en te zorgen dat je daar alles van weet, kan en doet. Al snel zal je de go-to person worden voor dit ene project en dat maakt het wel zo overzichtelijk (en rustig!) voor jou én voor je collega’s.
Wat is het verschil in mindset?
Gelimiteerd
Voor mij persoonlijk voelt minimalisme wat sober en misschien ook streng aan. Je mag immers niet te veel spullen hebben, want dan doe je het ‘fout’. Je mag niet uitbundig zijn of genieten van dingen, want dan ben je ‘in overtreding’. Je moet genoegen nemen met the bare minimum, anders ben je maar aan het verkwisten en dat is ‘niet minimalistisch’. Dat idee. Althans zo voelt het voor mij. Alsof er meer wordt opgelegd van hoe het ‘hoort’ en aan welke regels je je dient te houden. De mindset van een minimalist ‘moet’ dus gericht zijn op: waar kan ik nog schrappen? Wat kan er nog minder? Wat kan ik nog weglaten? Je bent altijd aan het limiteren, aan het beperken.
Versus grenzeloos
Aangezien ik zelf ongelooflijk slecht ga op alles wat mij voorgeschreven wordt of waar ik me aan dien te houden (ik moet namelijk helemaal niks!) past essentialisme veel beter bij mij. Álles kan en álles mag daar namelijk! Het gaat om jou, en erachter komen wat jij echt belangrijk vindt en op die manier je leven vullen. Jij bepaalt dus jouw regels. Deze mindset geeft mij zelf een enorm gevoel van vrijheid: ik heb de mogelijkheid om te kiezen. Elk moment van de dag opnieuw. Hoe lekker is dat?
De mindset van een essentialist is aan de ene kant dus dat alles kan, aan de andere kant is ze zich wel bewust dat je niet álles kan. Ok, dat is misschien een beetje verwarrend… ;-) In het Engels is dit verschil gelukkig duidelijker aan te geven: You can do anything, but not everything. Dus je hoeft alleen maar keuzes te maken uit al die prachtige mogelijkheden die wij, zeker hier in onze Westerse wereld, hebben. En als je dan toch kiest, waarom dat niet voor wat het meest betekenisvol is in je leven?
Wat is het voordeel van essentialisme ten opzichte van minimalisme?
Ik zal heel eerlijk zijn: er is ook een nadeel, haha! Dus laat ik daar mee beginnen. Essentialisme is namelijk veel moeilijker. Ik zal het je toelichten: om als essentialist door het leven te kunnen gaan, moet je verdomd goed weten wat belangrijk voor je is. En hoewel dat vrij eenvoudig klinkt, merk ik keer op keer bij mijn klanten dat het eigenlijk best een uitdaging is om dat écht helder te hebben. Het is de bedoeling dat je bewust keuzes maakt op basis van je internal voice en niet op basis van alle external noise. In onze huidige maatschappij, met de enorme overload aan informatie, voorbeelden van wat mogelijk is en hoe jij je leven zou kunnen leiden, is het gewoon heel lastig om te achterhalen wie jij nou echt bent. Los van wat je bijvoorbeeld vroeger verteld is door je ouders of opvoeders. Of wat iedereen lijkt te doen. Of wat blijkbaar zo ‘hoort’.
Maar hét grote voordeel van essentialisme ten opzichte van minimalisme is voor mij de drive vanuit jezelf. Nogmaals: het gaat om jou. Om wat voor jou belangrijk is. Hoe onorthodox of onconventioneel dan ook. En wellicht is dit dus wat moeilijker om daadwerkelijk te volgen, het resultaat is wel dat jouw eigen leven leidt. Dat jij handelt in lijn met wat jou gelukkig maakt. Dat je bent wie je hoort te zijn. En jij snapt ook dat je daarmee een leven creëert dat voldoening geeft, betekenis voor je heeft en dat je simpelweg gelukkiger maakt.